Niet weer een
wethouder van buiten

13 mei 2014, 12:58

HEILOO - Na een gemeenteraadsverkiezing (die wij hadden op 19 maart) komt er een nieuw college van burgemeester & wethouders. De burgemeester blijft, maar meestal komen er een of meer nieuwe wethouders.Meestal komt er ook een nieuwe coalitie, dat is een verbond van politieke partijen die samen een meerderheid in de gemeenteraad hebben. Het samenstellen van zo'n coalitie en de vorming van een nieuw college is zelden een pijnloos proces.

Geprobeerd wordt om recht te doen aan de verkiezingsuitslag, de uitspraak van de kiezers, maar diverse andere factoren spelen ook een rol. Soms kunnen partijen elkaar niet vinden omdat hun (verkiezings)programma's te ver uit elkaar liggen. Maar dat is toch vaak niet het probleem, zeker op gemeentelijk niveau, waar de programma's elkaar niet veel ontlopen. Ook in Heiloo zijn de verschillen op dit vlak niet groot, behalve dan het verschil dat gemaakt wordt door de NCPN van Willem Gomes. Het grote probleem bij de coalitie- en collegevorming in Heiloo zat deze keer in het fenomeen van de potentiële wethouder van buiten de gemeente, een fenomeen dat pas sinds enkele jaren door nieuwe wetgeving mogelijk is en wat ook in flink wat gemeenten al voorkomt. Zo verhuist een dezer dagen de niet-Amsterdamse hoogste ambtenaar van premier Rutte naar een wethouderspost op het Amsterdamse stadhuis. Niet toevallig is deze mevrouw, Kajsa Ollongren (ja ze is zelfs half Zweeds!), van D66, de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen dit jaar. Juist deze partij is voorstander van de zogenaamde 'wethouder van buiten' en dat als waarborg voor optimale bestuurlijke kwaliteit.

Schmalschläger uit De Bilt

Zo ongeveer ging het vier jaar geleden ook in Heiloo. De combinatie D66/GroenLinks ging toen deelnemen aan het college met een wethouder van buiten, Désirée Schmalschläger, die haar sporen had verdiend in de gemeentepolitiek van De Bilt. Zij trad tevens op namens Heiloo-2000, dat geen eigen wethouder wist te vinden. Nu, na de gemeenteraadsverkiezing van 19 maart 2014, wilde D66 dezelfde weg inslaan.
Door de grote winnaar Heiloo-2000 uitgenodigd voor een nieuwe coalitie en constaterend dat in de eigen Heilooër gelederen geen voldoende geschikte wethouderskandidaat was te vinden, wilde D66 wederom een procedure starten voor een wethouder van buiten. Heiloo-2000 had daar zijn twijfels over. Deze partij was niet gelukkig geworden met wethouder Schmalschläger, niet omdat ze geen goede wethouder was, maar omdat ze zich niet echt verbond met de Heilooër samenleving en hier ook niet daadwerkelijk kwam wonen. Na drie jaar vertrok zij om burgemeester te worden in Zuid-Limburg, waar zij haar wortels had. Het leek of Heiloo een tussenstap was geweest voor haar verdere bestuurlijke carrière.
De door Heiloo-2000 primair beoogde coalitie bestond uit Heiloo-2000 (6 zetels), D66 (3 zetels) en de VVD (ook 3 zetels). Voor Heiloo-2000 was de beoogde wethouder Fred Dellemijn, vorig jaar al aangetreden als opvolger van Schmalschläger, en voor de VVD Rob Opdam. Met tegenzin zag Heiloo-2000 aan dat D66 op zoek ging naar een wethouder van buiten.

Elly Beens wethouder

Maandagavond 12 mei, eergisteravond, werden in de gemeenteraadsvergadering de nieuwe wethouders geïnstalleerd en Dellemijn en Opdam kregen als derde naast zich geen D66'er, maar CDA'er Elly Beens, Heiloose sinds 1987. Toen puntje bij paaltje kwam, rondom de paasdagen, wilde Heiloo-2000 toch niet met een wethouder van buiten van D66 in zee en werd door Heiloo-2000 de koers verlegd naar het CDA.

In de vergadering van eergisteravond etaleerde de fractievoorzitter van D66, Hans van Halem, zijn teleurstelling over deze gang van zaken. Hij zei dat voor het vinden van goede wethouders 'de vijver niet groot genoeg kan zijn' en dat de kandidaat waar zijn partij uiteindelijk mee kwam nota bene 'uit de directe omgeving van Heiloo' kwam. Hij hekelde het standpunt dat Heiloo-2000 in de loop van het proces geformuleerd had dat een kandidaat-wethouder 'sociaal en economisch gebonden' moest zijn aan Heiloo en vroeg zich af voor wie dit dan wel in volle omvang zou gelden. Dick Bergmans, fractievoorzitter van Heiloo-2000 en praktisch gesproken de formateur van het nieuwe college, verweerde zich tegen het verwijt dat de afgesproken privacy van gesprekken binnen D66 met wethouderskandidaten door personen van Heiloo-2000 was geschonden met de opmerking dat het 'lichtzinnigheid' van D66 was om zulke gesprekken te houden in een openbaar gebouw en dat alleen sociale media als informatiebronnen hadden gediend. O, waag ik op te merken, wat waren ze bij Heiloo-2000 nieuwsgierig!

'Samen krachtig verder'

Wat gebeurde er verder in deze raadsvergadering van 12 mei? Enkele malen werd de titel genoemd, en becommentarieerd, van de zogenaamde coalitieovereenkomst, 'Samen krachtig verder'. De oppositie, nu (dus) bestaande uit D66, PvdA en NCPN, meende dat hierin te makkelijk wordt uitgegaan van een afslag A9, terwijl financiële waarborgen hiervoor nog zichtbaar zouden moeten worden, waarbij herinnerd werd aan een motie die werd aangenomen in de raadsvergadering van 3 maart jongstleden. Willem Gomes van de NCPN trok een vergelijking tussen fraude met sociale uitkeringen en miljoenenverliezen op grondexploitaties met de retorische vraag: 'Is dat geen fraude met gemeenschapsgeld?' Er werd afscheid genomen van (voormalig) raadslid Jan Valkering van Heiloo-2000, die zijn dankwoord afsloot met een hartenkreet: 'Hou deze prachtige gemeente wel zelfstandig.' Beknopt werd afscheid genomen van de wethouders Hero Veger en Jacob Ouderkerken. Voor hen volgt donderdag, 15 mei, nog een afscheidsreceptie in de Witte Kerk van 16.00 tot 19.00 uur, iedereen is welkom!

De nieuwe wethouders Dellemijn, Opdam en Beens presenteerden zichzelf en werden vervolgens officieel verkozen door een schriftelijke stemming, waarbij telkens 12 stemmen op hen werden uitgebracht en telkens ook 7 keer blanco werd gestemd, precies de nieuwe verhouding van coalitie en oppositie in onze raad van 19. De drie legden vervolgens de eed af (Dellemijn en Beens) en de verklaring en belofte (Opdam). Deze drie nieuwe wethouders vanuit gemeenteraadsfracties maakten plaats vrij voor drie nieuwe raadsleden, en die werden vervolgens geïnstalleerd: Rob Levie voor Heiloo-2000, Ernest ten Hacken voor de VVD en Hessel Hiemstra voor het CDA. Hierbij past de aantekening dat de eerst in aanmerking komende VVD'er, Jaap Doorgeest, zijn benoeming niet aanvaard had, waardoor Ten Hacken in aanmerking kwam.

Referendumverordening

Tenslotte was er nog een kort gesteggel over een referendumverordening. De nieuwe gezamenlijke oppositie kwam met een motie hierover, die inhield dat aan het nieuwe college werd gevraagd om met een voorstel voor zo'n verordening te komen. De nieuwe gezamenlijke coalitie hield deze motie echter af met als argument dat het voorstel in de motie te vaag was en daarom nog te weinig houvast bood.