Opening expositie over band tussen Heiloo en Indië

HEILOO - Op zaterdag 13 augustus opende in het Historisch Museum een uiterst interessante expositie over de relatie tussen Heiloo en voormalig Nederlands-Indië.

‘De zon is achter de bergen verdwenen. In de avondschemering gaat een grote rust uit van het land. De natuur herademt. Het koor van de krekels in bomen en struiken zwelt aan, en verre geluiden komen met de wind mee vanuit het bos op de berghellingen. In de desa wordt op de bedoek (een soort trommel, red.) geslagen. De nacht is begonnen.’ Zo beschrijft Hella Haasse de invallende duisternis in Indië. Ze schreef ook: ‘De geweldige boomkronen, ver boven onze hoofden tot een altijd groen dak vervlochten, lieten maar betrekkelijk weinig daglicht door, zodat wij ons voortbewogen als in de schemering van een aquarium.’

Heiloo en Indië
Herinneringen aan Indië zijn vaak zeer zintuiglijk: de geuren, de geluiden, de schakeringen van het licht. Maar de ogenschijnlijke idylle had een keerzijde: het kolonialisme, beginnend in 1596 als de eerste Nederlandse handelsschepen Indië bereiken, later gevolgd door de exploitatie van de VOC, en eindigend in 1949, na de politionele acties en de onafhankelijkheid van Indonesië. Ook vanuit Heiloo zijn mensen naar de Oost vertrokken of vanuit de Oost naar Heiloo gerepatrieerd. De tentoonstelling in het Historisch Museum toont die geschiedenis.

De opening werd verricht door wethouder Ronald Vennik, die het bijzonder vond dat de opening juist deze maand plaatsvond. Op 15 augustus werd namelijk de capitulatie van Japan herdacht, dat Indonesië in 1941 en 1942 wist te veroveren. Met de capitulatie kwam een einde aan de Tweede Wereldoorlog. De wethouder en Josta de Graaf-Gieltjes van het Historisch Museum onthulden een uitgebreid overzicht, gemaakt door Heilooër Jack Groot. In het overzicht heeft hij zijn voorouders die naar Indië zijn vertrokken en al dan niet zijn teruggekeerd in kaart gebracht, vanaf de VOC-tijd tot aan de Indonesische onafhankelijkheid.

Families
De expositie brengt diverse families in beeld die vanuit Indië in Heiloo terecht zijn gekomen of vice versa, zoals de families Folmer, Waleson (die aan de Hoogeweg woonde) en Langebaerd (die aan De Rimboe woonde). Bijzonder is het verhaal van Frederik Giltjes, die in 1944 als krijgsgevangene op het Japanse vrachtschip Junyo Maru wordt vervoerd. De boot wordt getorpedeerd en Giltjes komt om, samen met ongeveer 5600 anderen. Ook het verhaal van Mathieu Wertenbroek (1914-2005) wordt verteld. In 1950 besluit hij als tropenarts te gaan werken in Indië. Terug naar Nederland komt hij in Heiloo terecht. Hier specialiseert hij zich tot zenuwarts. In het door Wertenbroek geïllustreerde boek ‘Schetsen van Smaragd’ vertelt hij over zijn belevenissen.

Op de tentoonstelling is ook de film ‘Ze noemen me Baboe’ te zien, de aangrijpende geschiedenis van een baboe (kindermeisje) die de kleine Jantje mag verzorgen, een jongetje met een ‘huid zo wit als de rijstvogels uit ons dorp’. Ze heeft een hechte band met Jantje, maar als na de Tweede Wereldoorlog de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog uitbreekt vertrekken Jantje en zijn ouders met de boot naar Nederland.

Openingstijden
Kortom, een gevarieerde expositie die vol zorg en aandacht voor detail is samengesteld door de Historische Vereniging. Zeer de moeite waard om te bezoeken! Openingstijden: dinsdag van 19.00-21.00 uur, zaterdag en zondag van 14.00-17.00 uur.