Sweelinck Barokorkest de Beun met 'The Fairy Queen'

HEILOO - Theater de Beun is op zondag 24 maart even in Amsterdamse handen. Het Sweelinck Barokorkest, het oude-muziekorkest van het Conservatorium van Amsterdam, waagt zich dan aan de uitvoering van Purcells allegorische opera The Fairy Queen. Een bijzondere semi-scenische uitvoering met zangers én barokdans. Gastdirigent Adrián Rodriguez van der Spoel vertelt over de bijzonderheden van deze opera en hoe het is om met de studenten van het Conservatorium van Amsterdam te werken.

Wat is jouw persoonlijke affiniteit met dit stuk?
Ik heb een grote liefde voor theater, en natuurlijk voor Shakespeare, wie niet trouwens? De opera is een soort intermezzo, bedoeld om tussen de aktes van het verhaal van Shakespeare te plaatsen, toegevoegde muziek en amusement dus. Ik hou enorm van deze vorm van manipuleren, die een nieuwe draai aan de komedie geeft. Purcell en zijn librettist creëren samen een parallelle wereld waar de muziek spreekt. Purcell is trouwens een meester in het combineren van alle ingrediënten: hartverscheurende klaagzangen, uitnodigende dansen, majestueuze muziek met trompetten, alles in een sfeer van lichtheid en magie. Een plezier voor de musici!

The Fairy Queen is geen 'gewone' opera, maar een allegorie gebaseerd op Shakespeares komedie A Midsummer Night's Dream. Er komen veel verwijzingen naar klassieke mythologie in voor, die 21^e-eeuws publiek niet vanzelf iets zeggen. Waarom was deze vorm populair in Purcells tijd?
Deze traditie is ouder dan Purcell; hij komt al voor in de barokopera's van het eerste uur. De mythologische figuren houden de mensen een spiegel voor. Al geloofde men in die tijd niet meer in deze figuren, toch had elke opera een proloog waarin de goden bij wijze van introductie de problemen schetsen waarover de personages in de opera zullen struikelen. De complicaties op het toneel verschillen in niets van onze dagelijkse dilemma's. Worden we niet op een magische manier verliefd door de pijl de van blinde Amor, de god van de liefde, vaak geholpen door Bacchus, de god van de wijn, die ons laat ontspannen met een glaasje in de hand?

Helpt het als je A Midsummer night's Dream kent, of wijkt de opera toch van Shakespeares stuk af?
Ja en nee. Omdat de opera bedoeld is om tussen de aktes van Shakespeares stuk te plaatsen helpt het als je het verhaal een beetje kent, omdat je dan begrijpt voor welke wereld de opera werd bedacht. Maar je kunt er ook altijd een nieuw verhaal van maken, vooral omdat de personages van Shakespeare niet in de opera voorkomen. Als je een appel en een kruisboog ziet, kun je altijd een ander verhaal bedenken, dat niets te maken heeft met Willem Tell.

Er is voor gekozen om de aktes 1, 2 en 5 op te voeren; kun je iets zeggen over waarom deze aktes gekozen zijn?
Dat heeft te maken met de duur van de voorstelling, we wilden een voorstelling van één uur maken. De keuze is een beetje toevallig. Ik had zelf een voorkeur voor Act V vanwege de Chinese scène, een klein beetje exotisme. En in Act II zijn er allegorieën die ik beeldend en uitdagend vind. Elk van de vier allegorieën - Nacht, Mysterie, Geheimhouding en Slaap – dragen bij aan het creëren van nachtdroom, een moment waarop we terugkeren naar het hoofdverhaal.

Er treden ook barokdansers in op; is dat puur om alle facetten van de barokkunst te belichten of hebben de dansen ook een diepere, symbolische betekenis? Was dans een veelvoorkomend element in barokopera's?
Dans is onmisbaar in de barokopera. We zouden er eigenlijk veel meer mee willen doen. Het is ook leerzaam voor de studenten om te werken met zo'n belangrijk element dat direct invloed heeft op de muziek. De barokopera was toen wat nu de film voor ons is. Alles zit erin: literatuur, dans, muziek, beeld, enscenering, verlichting, decor, etcetera; het is de meest complete kunstvorm van zijn tijd.

Zijn er verder nog elementen die deze opera bijzonder maken?
Alles gebeurt 's nachts, in een bos. Ik ben ooit eens 's nachts verdwaald in een donker bos. Ik kan je zeggen dat de magische figuren dan snel in actie komen. Ik verwacht dat onze uitvoering iets van die magie zal hebben.

Hoe is het om met de CvA-studenten te werken?
Tot nu toe kan ik alleen iets zeggen over het werken met de zangers. Ik vind dat ze veel opener zijn en veel meer kunnen dan ik toen ik aan het conservatorium studeerde. Dat is al bijzonder en veelbelovend.

Voor welke uitdagingen stellen muziek en het libretto de uitvoerders?
We zoeken naar een verhaal dat geen duidelijke contouren heeft. De muziek moet fris en licht klinken en tegelijkertijd mysterieus en origineel. Alles moet klinken alsof je een onbekende, magische en exotische wereld betreedt.

Waarom moet het publiek deze voorstelling beslist gaan zien?
Het is een kleurrijke voorstelling, bijna alle barokinstrumenten zijn te horen, zelfs trompetten, slagwerk, blokfluiten, hobo's, theorbe en barokgitaar. En kom luisteren naar de nieuwe musici, over vijf jaar staan deze artiesten in de grote zalen!