Preek van de leek: Kees Kroone over respect

Zondag 19 februari was Kees G. Kroone uit Limmen (s)preker in de Witte Kerk in Heiloo. De 'preek van de leek' is géén reguliere - en evenmin een alternatieve kerkdienst. Het is wèl een experiment op de grens van traditie en de dingen van deze tijd. Een verbintenis tussen kerk en cultuur. Hiervoor wordt een podium geboden aan mensen, die bereid zijn hun inspiratie in het leven met ons te delen. Welke levensvisie ligt ten grondslag aan hun handelen? Wie of wat is de bron waaruit zij putten? Afgelopen zondag was dus de beurt aan Kees Kroone:

Mijn naam is Kees Kroone en op 27 september 1944 kwam ik in Limmen ter wereld als Cornelis Gerardus Kroone, zoon van Nicolaas Kroone en Annie Borst. Mijn voornamen zijn ontleend, zoals dat een goede familie betaamt, aan de opa en een oom van moeder's zijde. De familie van vader is oorspronkelijk afkomstig uit Heiloo, die van moeder stamt uit Bakkum.

Jeugd

Het was oorlog en in vader's dagboek staat bij mijn geboortedatum: er is geen licht, water en gas. Er was een onderduiker en er kwam nog een jongen van tien jaar uit Haarlem, wegens de hongersnood in de stad. Dat die band in en na de oorlog sterk was, moge blijken uit het feit dat de contacten met de beide families altijd zijn aangebleven. De jongen van toen tien is helaas te jong overleden, de weduwe van de onderduiker woont nog in Warmenhuizen en er is nog altijd gezellig contact. Zij is nu 95 jaar.

Ik ben opgegroeid in een warm gezin waar vader en moeder samen werkten in een gemengd bedrijf met bloembollen, groenten, asperges en zacht fruit: aardbeien. Ons gezin bestond uit vijf kinderen, ik was de een na jongste. Na de Tweede Wereldoorlog kwam vader al vrij snel in de gemeenteraad van Limmen en is later jarenlang wethouder geweest. Hij bekleedde veel bestuursfuncties binnen en buiten het dorp.

In 1970 ben ik getrouwd met Will Roos, inmiddels dus al 46 jaar gelukkig samen en nog altijd woonachtig in het mooie Limmen aan de Dampegheestlaan, een zeer rustige woonwijk aan een doodlopende straat, aan de zuidoostzijde van het dorp. Wij hebben 2 zoons, beiden gehuwd en drie kleinkinderen, twee jongens en een meisje. Alle vier kinderen, dus de zoons en de schoondochters hebben hun eigen bedrijf.

Mijn werkzame leven bestaat uit twee gedeeltes, de eerste 25 jaar was ik werkzaam in de agrarische sector en de laatste bijna 25 jaar in de luchtvaartindustrie. Beide periodes heb ik als zeer waardevol ervaren, en ik mag zeggen elke dag heb ik met plezier gewerkt ondanks dat er grote tegenslagen zijn geweest. Het sterkt je.

Promotie van de Hollandse bloembol

De agrarische sector omvatte bloembollenkwekerij en -export, alsmede internationale handel. Ook heb ik snijbloemenexport gedaan en detailhandel in tuincentrum en tuinaanleg. In 1966 ging ik voor het eerst naar de Verenigde Staten om daar binnen grootwinkelbedrijven Nederlandse bloembollen en aanverwante producten te promoten. Mijn eerste reis was op 6 september 1966, de dag dat premier Hendrik Verwoerd in Zuid Afrika werd vermoord. Hij wordt beschouwd als de man die de Apartheid in Zuid Afrika introduceerde. Van oorsprong was hij een Nederlander, kind van een zendeling die in 1903, op tweejarige leeftijd, naar Zuid Afrika ging met zijn ouders. Hij ontwikkelde anti-semitisme, was sterk pro Duits in de Tweede Wereldoorlog en vestigde uiteindelijk de Republiek Zuid Afrika met het verwerpelijke apartheidssysteem. Overigens de eerste aanslag op zijn leven was in1960.

Het apartheidssysteem is uiteindelijk in 1990 ten grave gedragen, nadat het in 1948 was geïntroduceerd. Echter daarvoor was er al op grote schaal rassenscheiding en ernstige discriminatie, waarbij de blanke bevolking die maar 10% van het totaal uitmaakt zich respectloos gedroeg ten opzichte van de oorspronkelijke bewoners. Daar waar bijna de gehele wereld zich afkeerde van Zuid Afrika onderhield de staat Israël bijzondere banden met het land, vooral wat betreft de behoefte aan grondstoffen en wapenleveranties. Op de staat Israël kom ik later nog terug.

Mijn reizen in Amerlka waren een zeer bijzondere ervaring. Ik doorkruiste in de jaren die volgden het land voor noord naar zuid en van oost naar west. Grote verschillen in de samenstelling van de bevolking, met name de zuidelijke staten kenden een grote bevolking met een oorspronkelijk Afrikaanse afkomst. De rassenscheiding was officieel wel voorbij, dat gebeurde bij wet in 1964, in de praktijk was deze gewoon aanwezig. De wijze waarop bepaalde blanke bevolkingsgroepen spraken en oordeelden over de zwarte medemens was beschamend. Iets wat een nuchtere Noord-Hollander als ik in het geheel niet kende en ook nooit mee geconfronteerd was geweest. Er waren in die jaren, maar ook in de zeventiger jaren nog veel rassenrellen, grote problemen waar zwarte kinderen probeerden onderwijs te krijgen aan een blanke school. Ik was er ten tijde van de moorden op zowel Dr. Martin Luther King als Robert Kennedy, die ik overigens ooit op straat in New York City ontmoette.

Bij de moord op Dr. Martin Luther King, op 4 april 1968, was ik met twee jongedames -een uit Alkmaar en een uit Voorschoten- op stap iets boven New York. We waren in een restaurant toen de ober kwam en zei dat het beter was dat we afrekenden en huiswaarts gingen, ML King was vermoord en men verwachtte rellen, oproer en leegroven van winkels. Snel afrekenen, de meisjes thuisgebracht en terug in het hotel. Beangstigend. Robert Kennedy werd hetzelfde jaar nog op 5 juni in koelen bloede vermoord. Niet alleen toen, ook nu nog zie je dat er op een wijze zonder enig respect met zwarte mensen in Amerika wordt omgegaan.

Overstap naar de luchtvaart

In 1984 kruiste het bedrijf Driessen uit Limmen mijn pad en binnen een week stapte ik over uit de bloembollenhandel naar de toelevering van luchtvaart gerelateerde industriële producten. Mijn internationale ervaring en gemakkelijke talenkennis zijn van grote waarde geweest in mijn verdere loopbaan. Als je de taal van het land spreekt heb je een grote pré, het vergemakkelijkt je conversatie met je klanten, maar ook met de man in de straat. Je kunt de tv verstaan, je kunt de krant lezen. En het vergroot zeer snel je woordenschat en de kennis van de dagelijkse spreektaal. Als je je bovendien verdiept in het land, de historie, het ontstaan, het eventuele koloniale verleden, de politiek en religies, begrijp je gemakkelijker waarom men anders denkt dan jezelf of anders spreekt dan wij westerlingen. Hoe meer je je verdiept in de mens hoe beter je alles leert begrijpen en te zien en ook vaak dingen te respecteren.

Bij training wordt vaak gezegd, vermijd gesprekken over religie, politiek, president e.d. Echter mijn ervaringen zijn precies het tegenovergestelde. Maar dat heeft ook direct te maken met het woord respect. Als je weet wie de koning van Marokko is, wat het politieke systeem behelst, wat men verwacht van buitenlandse bezoekers over deze zaken en de daar heersende Islam en je bespreekt deze dingen met enige terughoudendheid en respect dan is het ijs heel snel gebroken. Soms begrijp je dan ook het gedrag van mensen. In je werkzame leven werd je ook uitgenodigd bij mensen thuis, als daar geen alcohol wordt geschonken dan respecteer je dat en je drinkt ook geen alcohol waar je klanten of vrienden bij zijn. Heel eenvoudig en een duidelijke vorm van respect voor de andere overtuiging.

Het heeft echter ook een keerzijde. Er zijn stromingen in alle religies die absoluut niet accepteren dat jij een andere overtuiging hebt dan zij, vormen van extremisme, die hoef je overigens niet ver te zoeken. Voorbeelden van verstoting van eigen kinderen omdat zij homo of lesbisch zijn komen ook in ons land voor. Respectloos gedrag van de ouders of familie, ik kan het niet anders begrijpen.

In contact met andere culturen

Mijn werkzame leven bracht mij in contact met andere volkeren, andere gebruiken en culturen, andere religies, soms geen religies of verboden door het systeem. In dictatoriale systemen of zoals tot 1989 Oost Europa en China was elke vorm van religie taboe. Die onderwerpen besprak je ook niet met de mensen die je ontmoette. Op het moment dat de Perestrojka begon, de Sovjet Unie uiteenviel, floreerde de Russische Orthodoxe kerk als nooit tevoren. Alle oude en nieuwe Russische leiders kusten elkaar niet meer als kameraden, maar kusten de patriarch van Moskou, wellicht machtiger dan het Kremlin. De totalitaire systemen van de voormalige Sovjet republieken hebben zich sinds 1917 en sommigen eerst na 1945 onvoorstelbaar respectloos gedragen t.o.v. medeburgers. Als we denken aan de KGB, de Stasi en de Securitate, om er maar enkele te noemen, dan is het leed daar aangericht onbeschrijfelijk.

De grens tussen beschaving en absoluut respectloos gedrag is flinterdun. Het is zo moeilijk te doorgronden waarom men dit gedrag vertoonde omdat je zelf niet in zo een staat bent grootgebracht. Wij beseffen ons soms tekort in welke democratie wij in ons mooie Nederland leven. Alhoewel, een kanttekening en wellicht straks daarover iets meer, welk respect hebben diverse politici in ons land nog ten opzichte van elkaar en de samenleving?

Als ik terugkijk op de periode voor en na de val van de Berlijnse muur op 9 november 1989, dan zie je de grote verschillen zich ontwikkelen. Laat ik mij beperken tot Rusland, een land dat ik jarenlang intensief heb bereisd, waar ik het communisme heb zien omvallen, het land in chaos, iedereen roofde en stal wat hij kon, de scheiding tussen arm en rijk werd steeds groter. Michail Gorbatschov had het goede voor, echter werd ingehaald door Boris Jeltsin, die op zijn beurt weer werd vervangen door de dictator Vladimir Poetin, daarna kwam diens vazal Dmitri Medvedev aan de macht en opnieuw nam Poetin het roer over in 2012 tot heden. Soms vraag ik mij af kan een onmetelijk groot land als Rusland zonder strakke hand geregeerd worden? Wellicht niet. Wist u overigens dat het land elf tijdzones kent? Dan kunt u zich een beetje de grootte voorstellen.

In Rusland gaat de overheid zonder enig respect met haar burgers om, kent de rechtspraak geen enkele democratie, is er geen vrije pers en handelt de top zoals het hen het beste uitkomt. Daar komt nog bij dat er door de staatstelevisie en media een sterk eenzijdig beeld van hun eigen heilstaat ontstaat en de doorsnee bevolking weinig kennisneemt van wat zich werkelijk afspeelt in de wereld. Mensenrechten worden geschonden, er is corruptie bij de ambtenaren en verkiezingen verlopen verre van vlekkeloos.

Israël en de worsteling met orthodoxe joden. Israël en Zuid-Afrika hebben een oude band. De Zuidafrikaanse premier en apartheidsarchitect Hendrik Verwoerd zei in 1961: 'De Joden hebben Israël afgepakt van de Arabieren, nadat de Arabieren daar duizend jaar hadden gewoond. Israël is net als Zuid- Afrika een apartheidsstaat.'

10 juli 2008, stukje tekst uit De Volkskrant.
"De vergelijking met apartheid achtervolgt Israël al lang – al was het maar door het historische toeval dat er in 1948 slechts 12 dagen zaten tussen de stichting van de Joodse staat (14 mei) en de winst van de apartheidspartij bij de Zuid-Afrikaanse verkiezingen (26 mei). Maar echt ingang vond de vergelijking pas na de Zesdaagse Oorlog van 1967, toen Israël de Palestijnse gebieden had bezet. De internationale solidariteit van bevrijdingsbewegingen leidde ertoe dat ook de Palestijnse PLO en het Zuid-Afrikaanse ANC banden smeden. Het derdewereldactivisme gooide nogal eens alle strijd voor vrijheid op één hoop, en bijna vanzelf werden zionisme (het Joodse nationalistische programma) en apartheid (het systeem dat een blanke minderheid van blanken de macht gaf) in één adem genoemd. De twee landen hebben in de jaren zeventig nauw samengewerkt. Ze sloten in 1976 een omvangrijke overeenkomst, die onder meer behelsde dat Israël assisteerde bij het opbouwen van de wapenindustrie van Pretoria, en Zuid-Afrika grondstoffen leverde aan de Joodse staat. De onttakeling van het apartheidsregime (1990-'94) viel samen met de eerste vredesbesprekingen tussen Israël en de Palestijnen (1991-'93). Kortom, alles leek goed te gaan komen. Maar de Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen ontspoorden in 2000, de tweede intifada brak uit, en het Israëlische bezettingsleger verstevigde zijn greep op de met Joodse nederzettingen bezaaide Westoever."

Wij weten maar al te goed hoe actueel op dit moment de Israëlische nederzettingen omstreden zijn. Zelfs de grootste bondgenoot van Israël, de VS, veroordeelt op dit moment deze politiek. Het is een uiterst moeilijke kwestie, die je ook hier vandaag niet kunt oplossen, laat staan er diep op ingaan. Maar één ding is zeker: de wijze waarop beide partijen met elkaar omgaan getuigt van geen enkel respect voor historie, laat staan voor mensen.

Je kunt niet ongelimiteerd doorgaan met te zeggen: dit is het land van mijn voorvaderen, ik ben teruggekomen en eis het nu op als mijn eigendom. Ik heb dit veelvuldig ook besproken met goede Israëlische vrienden, en ook joodse vrienden binnen Nederland en in Australië. Velen begrijpen dat het zo niet verder kan, echter de respectloze wijze waarop orthodoxe Joden denken over Arabieren en ook over hun eigen mensen, die niet zo gelovig zijn zoals zijzelf zal nimmer leiden tot een oplossing. Het politieke systeem in Israël is uiterst gecompliceerd en gebaseerd op coalities, waarbij de invloed van ultraorthodox groot is. De verdeeldheid binnen Israël neemt ook toe omdat de orthodoxen vrijgesteld zijn van de dienstplicht en zich tot in lengte van dagen kunnen en mogen wijden aan studies van de geschriften. Toch blijf ik het een boeiend land vinden dat respect afdwingt om het doorzettingsvermogen en de resultaten die zij bereikt hebben op heel veel gebieden.

Respect als ongeschreven wet

Ik ben een bevoorrecht mens. Door mijn werk was ik staat om heel veel landen wereldwijd te bezoeken, te leren kennen, de bevolking te spreken, kennis te maken met kunst, cultuur, religies, gebruiken en gewoontes. Als je van respect getuigt, krijg je bijna altijd respect terug. Er is echter één categorie mensen waar ik echt achterdocht bij heb: taxichauffeurs. In veel landen heb ik daar weinig respect voor kunnen opbrengen, zij waren er altijd op uit je een poot uit te draaien. Maar met vallen en opstaan kom je verder en al doende leert men, en snel. Dus op een bepaald moment wist je wel hoe je te wapenen tegen deze praktijken. En gelukkig kwam er steeds meer en beter openbaar vervoer vanaf luchthavens waardoor je dan de taxi's niet meer nodig had.

Twee landen wil ik met name nog noemen waar het woord respect, in mijn beleving, een ongeschreven wet is: Suriname en Cuba. En dan doel ik met name op de wijze waarop de lokale, zeer gemengde bevolking met elkaar omgaat en met mensen die hun land bezoeken. Bij mijn bezoeken aan Cuba merkte je onmiddellijk dat iedere mens gelijk is en ze lopen er in alle kleuren en maten. Zij gaan buitengewoon goed met elkaar om. Ik spreek niet over het politieke systeem, daarvan weten we dat het niet deugt, maar het gaat langzaam de goede kant op. De mensen kenden geen onderscheid in ras, kleur, religie, rang of stand. Een uiterst prettige bevolking.

En dan Suriname: ook een land met vele etnische groepen, die allen in harmonie met elkaar leven. Waar ter wereld vind je een synagoge en een moskee naast elkaar slechts gescheiden door een normaal hekwerk, zonder tot de tanden bewapende militairen of tanks e.d., met op een steenworp afstand de mooiste houten kathedraal ter wereld: in Paramaribo. De religies leven heel vreedzaam en zonder enig probleem naast elkaar, men respecteert elkaar en dat al eeuwenlang. Ook hier wil in niet ingaan op het verwerpelijke rechtssysteem, op dit moment in stand gehouden door het regiem Bouterse. Wij waren twee keer op de plek van de december moorden, beide keren werden wij rondgeleid door de bekende schrijfster Cynthia McLeod, dochter van de eerste president van Suriname: Johan Ferrier. Inmiddels is zij 80 jaar en heeft meer dan 10 boeken over het mooie land en de geschiedenis op haar naam staan. De bevolking is uiterst correct en voorkomend naar buitenlanders.

Schokkend is het wel om te ervaren dat jonge mensen, geboren en getogen in Suriname niet wakker liggen van de procesvoortgang inzake de decembermoorden, de meesten zeggen: het was voor mijn tijd, ik heb er weinig mee. Ik ervaar dat als weinig interesse in je eigen historie, heel jammer en respectloos naar je eigen bevolking toe. Heel andere geluiden hoorden wij bij de oudere generaties die dit allemaal bewust beleefd hebben en ook mensen die wij gesproken hebben o.a. mevr. Nel Tjon Tam Sin – Nieleveld, bekend van het schrijven van kook columns voor NRC en uitgeefster van kookboeken die een nabij familielid verloren hadden.

Nog een laatste, en recente ervaring voor wij het eerste gedeelte afsluiten. Tijdens ons bezoek aan Namibië in januari van dit jaar ontmoetten wij veel positieve en klantgerichte jonge mensen. In een van de lodges die wij bezochten sprak een medewerker ons aan en vroeg hij hoe wij zijn land ervaarden. Wij antwoordden: een zeer bijzondere en ook indrukwekkende ervaring. Hij vroeg ons naar ons denken inzake corruptie, landhervorming e.d., dat waren zijn grootste zorgen. Wij bespraken met hem ook hoe desastreus landhervormingen zijn geweest in Zimbabwe, hiervan bleken zij heel goed op de hoogte. Wel merkten wij op dat wij in de krant gelezen hadden dat er al, zij het op kleine schaal, landhervormingen zijn geweest en dat die allemaal in de handen van overheidsfunctionarissen zijn gekomen, met dan zetbazen op de farms. Saillant detail, juist twee dagen daarvoor waren wij in Swakopmund langs een groot kantoorgebouw gelopen waarop heel groot stond: Anti Corruption Commission. Tekenend voor het land. Toen wij apartheid etc. bespraken sprak de jonge man wijze woorden: Sir, every nation has a few black pages in history, turn it over and do not look back. Wij ervaarden overigens de omgang tussen blank en zwart als normaal en positief. Namibië is een voormalige Duitse kolonie, die in 1918 werd ingelijfd door Zuid-Afrika en in 1990 onafhankelijk werd. Het land is 20x zo groot als Nederland en telt slechts 2,5 miljoen inwoners. Het is een democratie en kent op dit moment zijn derde gekozen president. De bevolking is voor 80 tot 90% christen.

Respect.
Respect dwing je af.
Respect krijg je.
Respect heb je.
Ieders houding bepaalt de verhouding en daarmee onze verstandhouding.
Respect! Hoe zit dat?

Er is één ding dat iedereen wil: respect. Iedereen wil door anderen met respect behandeld worden. Maar wat is respect? Wat zijn de kenmerken van een respectvolle behandeling? Als we daar antwoord op hebben, kunnen we misschien ook begrijpen waarom de een zich niet respectvol bejegend voelt, terwijl de ander er toch van overtuigd is met respect gehandeld te hebben.

Volgens Van Dale's woordenboek betekent respect het door zijn gedrag doen blijken van eerbied (...) als (uiting van) een gevoel van hoogachting of waardering. Het betekent ook: beleefde bejegening of ontzien, sparen. Eerbied betekent: gevoel van bewondering om meerderheid, m.n. op geestelijk of zedelijk gebied.

In bovenstaande komt één statusbeweging als dominant naar voren: een ander respect of eerbied tonen is de ander in status verhogen. En zeker: de ander niet in status verlagen. We zeggen wel eens dat we iedereen met respect behandelen die ons met respect behandelt. Respect kent zowel een voorwaarde als wederkerigheid. Een voorwaarde: ik behandel de ander met respect als hij mij met respect behandelt. Het is 'voor wat, hoort wat'. Er is ook wederkerigheid: als iemand mij met respect behandelt, krijgt hij respect terug. Door de ander verhoogd worden, zullen we beantwoorden met een terug-verhoging. Eigenlijk behoef je niemand uit te leggen wat het begrip respect is, vanaf je prilste jeugd en denken trachten anderen het je bij te brengen. Het is ook iets natuurlijks. Je leert het thuis van je ouders, op de school van je onderwijzer/leraar, je ervaart het van anderen, je brengt het in praktijk en dan ervaar je dat het soms anders uitpakt dan jij of de ander bedoeld heeft. Soms bewust en vaak ook onbewust.

In het begin stipte ik heel even de Nederlandse politici aan en hoe zij met elkaar, maar ook met u en mij omgaan. Actueler had mijn onderwerp niet kunnen zijn: het woord normaal doen, normaal zijn en normaal gedragen is niet van de lucht, Iedereen gebruikt het te pas en te onpas. Hoe ver zijn wij gezonken als ons dit elk moment van de dag onder de neus moet worden gewreven. Er wordt gesproken over nep media, over nep parlement, over nep premier en ga maar door. De beledigingen naar elkaar, althans zo ervaar ik ze persoonlijk, worden net zo gemakkelijk uitgesproken alsof je ergens een kopje koffie bestelt. Bepaalde bevolkingsgroepen worden als huisvuil weggezet en uitgesloten, gisteren nog een reportage op TV waarbij een bank vraagt naar je afkomst, in dit geval ging het om Iran en die bank stelde beledigende vragen over je geld en je toekomstplannen, reisdoelen en binding met mensen. Onder het mom van veiligheid.

Onder de vlag van de fanatische Islam worden aanslagen gepleegd, om er enkele in onze herinnering terug te roepen noem ik u: Lockerbie 1988, Madrid 2004 in het Atocha Station, Tunis en Sousse 2015, Nice 2016, Istanbul en Ankara 2015 en 2016, Brussel 2016, Parijs 2015 en 2016, London 2005, Kopenhagen 2015 en dan heb ik het maar niet over Syrië, Irak, Somalië e.d. waarbij het zinloos en respectloos geweld gericht is op de eigen bevolking die een andere stroming aanhangt.

Valentijn de Hingh, geboren in 1990, heeft een operatie ondergaan om haar geslacht te laten veranderen van man naar vrouw. Onlangs trof ik in de krant een interessant artikel over haar aan, waarin zij met name spreekt over het respectloze gedrag van politici. Ik citeer haar: "De toon van het debat in ons land wordt ook zo akelig. Politici schreeuwen en brullen maar, terwijl je alleen door naar elkaar te luisteren vooruit kunt komen. Het maakt me helemaal kwaad als ik zie hoe Wilders de homo's schaamteloos gebruikt voor zijn anti-islamitische boodschap. Hij probeert de homostem binnen te krijgen door te wijzen op homodiscriminatie vanuit de moslimgemeenschap. Terwijl iedereen weet dat er overal homo-intolerantie is en dat het niet enkel en alleen uit de islamitische hoek komt". En zo kunnen we nog tal van voorbeelden van gedrag zonder enig respect ten opzichte van anderen aandragen. Het blijft je echter boeien want je wilt er soms achter komen waarom men dit doet.

U kent ongetwijfeld allemaal Twitter en Facebook, inmiddels onmisbare communicatiekanalen, mits je het op een normale wijze gebruikt. Echter in de anonimiteit en onder schuilnamen kun je roepen wat je wilt. De ene belediging na de andere de wereld insturen. Foto's zodanig vervormen dat niemand meer weet wat echt of niet echt is. Maar je brengt daarmee anderen wel op een uiterst respectloze manier in een verkeerd daglicht.

Alles valt of staat met respect

Ik heb een druk leven achter de rug, maar altijd alles met veel plezier en inzet gedaan, samen met anderen, samen met je vrouw die achter je staat, anders kom je er niet in het leven. En blijven praten met elkaar. Gedurende mijn werkzame leven heb ik al heel veel vrijwilligerswerk gedaan, soms begrijp je nu niet dat je het allemaal hebt kunnen combineren. Ik mocht b.v. 25 jaar de leiding hebben over de succesvolle tijd van de Bloemendagen Limmen, gelukkig is er weer een opleving. Gedurende 16 jaar maakte ik deel uit van de gemeenteraad van Limmen, als afgevaardigde voor de VVD. Met plezier en met respect voor elkaar gedaan. Goede en soms stevige discussies, maar na afloop elkaar de hand geven en een goed glas bier drinken. Als dat niet meer kan en helaas zie je dat om je heen gebeuren, stop dan onmiddellijk met dat werk. Enkele jaren gelden heb ik, mede op sterk advies van de huisarts, mijn activiteiten moeten inperken en bracht het aantal voorzitterschappen terug van 7 naar 4, en dat bevalt mij uitstekend. Ik neem ook niets meer aan of het moet een kleine ad hoc klus zijn. Op dit moment ben ik nog vz van de Stichting Welzijn Ouderen Limmen, vz van de Begrafenisvereniging St. Martinus, vz van een VvE, en vz van De Stichting Museum voor de Bloembollenteelt.

En in het voorjaar geef ik, met heel veel plezier, rondleidingen in de Hortus Bulborum in Limmen aan grote en kleine groepen. Daarnaast heb ik nog een groente- en bloementuin van 1.000m2, waar ik met heel veel plezier, tezamen met mijn tuinvriend Louis, dagelijks zorg voor alles wat groeit en bloeit. Wij werken op een zo natuurlijk mogelijke wijze, gebruiken uitsluitend stalmest en geen kunstmest, Er wordt ook geen gebruik gemaakt van chemische middelen. Het is ons paradijsje, midden in de polder aan de oostzijde van Limmen met schitterend panoramisch uitzicht van ruim 250 graden. Rondom ons weidevogels, eenden, hazen en ganzen, schapen en lammeren, groot en kleinvee, en rust! Een goede verrekijker voor grote en kleine vogels. Bij de grote vogels genieten wij van de schitterende vliegtuigen op weg naar Schiphol. En bij de kleine vogels is dat met enige regelmaat de ijsvogel.

De twee kleinzoons die dichtbij wonen komen soms een gat spitten en uiteraard altijd met water bezig uit de sloot naast de tuin. Binnen de r.k. kerk ben ik nog actief als lector en voorganger bij avondwakes, een activiteit die veel voldoening geeft, waar je een stukje steun bent bij een familie die een dierbare heeft verloren. Verder ben ik nog actief, maar langzaam afbouwend, als veilingmeester, een activiteit die ik al meer dan veertig jaar doe, met heel veel plezier. Zowel in deze kerk als in de kerk aan de Holleweg heb ik eens mogen optreden. Ons team kent inmiddels 7 veilingmeester, dus de ouderen kunnen gemakkelijker een stapje terug doen.

Beste mensen, het was een voorrecht om hier te zijn, hartelijk dank voor uw aandacht.