Kees de Haan, van eierzoeker naar vogelbeschermer

Een frisse avond, begin mei. We klimmen over het toegangshek naar de Kooimeerpolder. Dat hek is weliswaar gesloten vanwege het broedseizoen, maar Kees is in het bezit van een ontheffing. Hij inventariseert broedvogels.

Kees, geboren in een groot gezin te Heiloo, woonde aan de Pastoor van Muijenweg aan de rand van de polder. Dan kwam je, als vanzelf, veel buiten en dan ging je ook kiefteieren zoeken. Voor het geld natuurlijk. Zakgeld kregen ze niet en elk verdiend centje was welkom. Met de polsstok de polder in en dan zoeken. Kijken naar het gedrag van de vogels. Zag je ergens een Kieft opvliegen dan wist je dat daar in de buurt een nessie zat. Niet zo maar voor z'n malle moers kont rondlopen dus, maar goed kijken. Daar word je een goeie veldbioloog van.

Het ging natuurlijk vooral om de verdienste. En die was niet mis, zeker niet voor jonge jongens van amper tien jaar oud. Het eerste kievietsei dat gevonden werd bracht 25 gulden op. Het tweede ei nog een tientje. Daarna werd de prijs snel minder, van vijf gulden naar een knaak. En uiteindelijk via een gulden naar een kwartje.

Broer Dirk was wel de fanatiekste zoeker. Op een zaterdag kwam ie met negen eieren thuis die elk een gulden opbrachten. Hij verdiende die dag met eierzoeken meer geld dan z'n vader, de legendarische Jozef de Haan, met metselen. Maar dat waren uitzonderingen natuurlijk.

De eieren werden ingeleverd bij mevrouw Sentveld op de Baijershofweg. Een al wat oudere dame, maar lang niet gek. Soms stopten ze het ei van een tureluur tussen die van de kievieten. Zo'n ei kregen ze dan weer terug van haar: "Neem die maar weer mee hoor jongens." Later nam poelier Burgering aan de Kennemerstraatweg het van haar over of gingen ze zelf bij restaurants langs om te verkopen. Kees z'n recordjaar leverde hem 208 eieren op en bij elkaar 70 harde guldens. Hij zal toen een jaar of zeventien geweest zijn.

Op een gegeven moment, zeg zo rond 1980 werd wel duidelijk dat dat eierzoeken niet langer een mooie folkloristische aangelegenheid was. En het werd ook minder met de weidevogels. En zelf was Kees ook wel klaar met dat zoeken. Maar niet met de vogels. Hij werd lid en later zelfs bestuurslid van de Vogelwerkgroep Alkmaar. Vogelwachter op Engelsmanplaat in de Waddenzee. En nog steeds de weilanden rondom Heiloo in om vogels te inventariseren. De natuur in. Vogels kijken. Gelukkig zijn.

Tekst en foto's: Theo Bakker