Afbeelding

"Natuurlijk moet die storende schoorsteenpijp verdwijnen ..."

Ingezonden Heiloo

Er was eens, het is lang geleden, een dorp in Noord-Holland waar de dorpelingen leefden van de opbrengsten van hun tuinderijen en van de melk van hun koeien, die in de grasvlakten bezijden de hogere delen van het dorp graasden. De aardbeien en groenten van de tuinen brachten de dorpsbewoners naar de veiling Sint Willibrord nabij het station. De koemelk werd afgeleverd bij het melkfabriekje aan de Burenweg. U raadt het al: het bedoelde dorp was het Heiloo van vroeger.

Maar in de loop der tijd veranderde Heiloo. Sommige veranderingen hielden in dat waar dorpsbewoners aan gehecht of gewend waren verdween. Er waren ook veranderingen die alleen maar veranderingen waren, niet meer niet minder. Veel veranderingen bleken verbeteringen voor de bewoners te zijn. Het dorp werd vooral een woondorp. De meeste werkende inwoners gingen de kost buiten het dorp verdienen, niet meer als winkelier of als agrariër binnen Heiloo.

Op één plaats in het dorp werd een belangrijk, aan de melkveehouderij verbonden bedrijf gevestigd. Het kleine melkfabriekje van de Burenweg had daartoe de historische aanzet gegeven. Door verplaatsing van de melkfabriek uit Alkmaar naar Heiloo en door samensmelting met andere melkverwerkende bedrijven in de regio werd in 1956 aan de Kanaalweg een steeds groter groeiende zuivelfabriek, de Coöperatieve Centrale Melkinrichting "Melco" gevestigd. Door fusies traden naamsveranderingen op. Zo werd "Melco" omgedoopt tot "Horna" en werd het uitbreidende bedrijf ten slotte onderdeel van de zuivelreus "Friesland Campina". Dat betekende op den duur ook het einde; in september 2008 werd het bedrijf opgeheven en werd de poort definitief gesloten.

In de jaren daarna passeerden vele bestemmingsplannen voor het Campinaterrein de revue. Bouwkundig-historisch onderzoek toonde aan dat de oude, originele fabriekshal uit 1956 van historische waarde is. Net als een vergelijkbare fabriekshal in Hilversum is het gebouw een voorbeeld van een als karakteristiek bestempeld industrieel erfgoed. De schoorsteenpijp werd door de onderzoekers en de gemeentelijke monumentencommissie nog hoger gewaardeerd: "Een industrieel-archeologische waarde vanwege de markante ligging, stedenbouwkundige waarde als herkenningspunt en als laatste schoorsteen van de gemeente Heiloo zeldzaamheidswaarde". Dat was de reden waarom de gemeente Heiloo de schoorsteen op de lijst van gemeentelijke monumenten plaatste.

Hoewel het bureau voor bouwhistorie aangaf dat de oorspronkelijke fabriek een hoge monumentwaarde bezit, besloot de gemeente in haar wijsheid slechts één hal van het oudste fabrieksgebouw te willen behouden en ook de schoorsteen. Weer enkele jaren later besloot het college van burgemeester en wethouders dat een potentiële projectontwikkelaar ook die laatste hal wel mocht slopen. Zodoende is alleen nu nog de schoorsteen een beschermd monument op dit terrein dat ons herinnert aan de ooit belangrijkste industriële activiteit in Heiloo. Vervolgens werd een plan ontwikkeld voor de bouw van ongeveer 80 woningen, aanvankelijk met een plek voor de schoorsteen.

Plotseling lezen we in de krant van 14 januari jl. "Schoorsteen Campina sneuvelt" In een commissievergadering laten zowel de meerderheid van de raadsleden als de wethouder Dellemijn zich om beurten uit met: slopen dat ding, een bron van ergernis, een potentieel gevaarlijk bouwwerk en restauratie en onderhoud kost bakken met geld, of soortgelijke bewoordingen. Niet verrassend deze stellingname, want dit gemeentebestuur heeft niet zoveel op met (gemeentelijke) monumenten. Dat leert ons de recente geschiedenis waar het onder andere ging over de houtwallen in Zuiderloo, het gebouw van de Oude Pastorij, de Hutkoffer, het watermolentje en onlangs de besluitvorming over de aantasting van de oeroude waterloop De Die. Beheer van gemeentelijke monumenten kost geld dat in de ogen van het gemeentebestuur een betere bestemming verdient.

Of de gemeentelijke monumentencommissie nog wordt gehoord is onduidelijk. Is men dat wellicht vergeten? En wat doet men met het raadsbesluit van een aantal jaren geleden toen de schoorsteen juist als gemeentelijk monument werd aangewezen? Inconsequent is men ook, want particuliere eigenaren van gebouwen en woningen die zijn aangewezen als gemeentelijk monument moeten aan allerlei eisen van onderhoud voldoen. Maar voor de schoorsteen gelden deze regels niet meer. Aan kritische geluiden gaat men liefst snel voorbij. Wel werd de Historische Vereniging Oud Heiloo bij het jubileumfeest in december 2014 daarvoor van gemeentezijde nog geprezen: "Heiloo heeft u met uw kritische aandacht nodig." Maar mooie woorden kosten geen geld...

In Heiloo wordt weer een mooie, nieuwe, keurig aangeharkte woonwijk gebouwd. In de toekomst kunnen de gemeenteraadsleden er met trots op terugkijken. En wellicht herinnert een klein houten paaltje met een informatiebordje de bewoners van de wijk aan de schoorsteen die er vroeger stond: er was eens ...

Het bestuur van Oud Heiloo

Bedrijf Belicht

Sport

Regio

Digitale krant